تجهیزات طرح کهاب

تجهیزات مورد نیاز هر مرحله طرح کهاب

طرح کهاب در سه مرحله اجرایی می‌شود که هر کدام از این مراحل دارای تجهیزات موردنیاز خاص خود جهت انجام عملیات هستند.

جهیزات استیج اول طرح کهاب

مرحله اول، بازیافت بخار در هنگام انتقال سوخت به مخازن ذخیره‌سازی سوخت است. هدف از استیج ۱ طرح کهاب (Stage I Vapor Recovery)، جلوگیری از انتشار بخارات بنزین در هنگام تخلیه سوخت از تانکرهای حمل به مخازن ذخیره زیرزمینی در جایگاه‌های سوخت است.

تجهیزات کلیدی مرحله اول:

1. اتصالات خشک (Dry Disconnect Couplings): اتصالات ایمنی که از نشت بخارات در هنگام تخلیه سوخت جلوگیری می‌کنند.
2. شلنگ‌های بازیافت بخار (Vapor Recovery Hoses): شلنگ‌های مخصوصی که بخارات بنزین را از مخزن زیرزمینی به تانکر بازمی‌گردانند.
3. شیرهای فشار-خلأ (Pressure-Vacuum Valves – P/V Valves): کنترل فشار داخل مخازن ذخیره و جلوگیری از انتشار بیش‌ازحد بخارات.
4. کلاهک‌های تنفسی مخزن (Tank Vent Caps): جهت تنظیم خروج بخارات از مخزن و جلوگیری از افزایش بیش از حد فشار داخلی.
5. شیرهای خودکار کنترل بخار (Automatic Vapor Control Valves): این شیر‌ها تنظیم جریان بخارات را جهت افزایش بهره‌وری بازیافت و جلوگیری از نشتی انجام می‌دهند.

جهیزات استیج دوم طرح کهاب

مرحله دوم، بازیافت بخار هنگام سوخت‌گیری خودروها است. هدف از استیج ۲ طرح کهاب (Stage II Vapor Recovery)، جمع‌آوری بخارات بنزین در هنگام سوخت‌گیری خودروها و بازگرداندن آن‌ها به مخازن ذخیره‌سازی است.

تجهیزات کلیدی مرحله دوم:

1. نازل‌های بازیافت بخار (Vapor Recovery Nozzles): نازل‌هایی مخصوص با قابلیت جذب بخارات بنزین و بازگرداندن آن‌ها به مخزن ذخیره‌سازی.
2. شلنگ‌های هم‌محور یا دوجداره (Coaxial Fuel Hoses): این شلنگ‌ها با طراحی دو جداره همزمان سوخت را به خودرو منتقل کرده و بخارات را جمع‌آوری می‌کنند.
3. پمپ‌های مکش بخار (Vacuum Assist Pumps): جهت ایجاد فشار منفی برای مکش بخارات از باک خودرو و هدایت آن‌ها به مخازن زیرزمینی از این پمپ‌ها استفاده می‌شود.
4. سنسورهای پردازش بخار (Vapor Processing Sensors): از این سیستم جهت نظارت بر میزان بخارات بازیافت‌شده و عملکرد سیستم استفاده می‌شود.

جهیزات استیج سوم طرح کهاب

مرحله سوم، پردازش و بازیافت بخارات جمع‌آوری‌شده است. هدف استیج ۳ طرح کهاب (Vapor Processing & Recovery)، پردازش بخارات جمع‌آوری‌شده و تبدیل آن‌ها به سوخت مایع و یا دفع ایمن آن‌ها است.

تجهیزات کلیدی مرحله سوم:

1. واحدهای بازیافت بخار (Vapor Recovery Units – VRUs)

این واحدها شامل کمپرسورها، کندانسورها و سیستم‌های جداسازی است؛ کندانسور نقش کلیدی در میعان بخارات بنزین دارد.  به‌طوری که بخارات فشرده شده، در کندانسورها به مایع تبدیل می‌شوند تا به چرخه سوخت افزوده شوند.

کمپرسور‌ها بخارات بنزین را جهت افزایش فشار، فشرده می‌کنند، این عمل سبب می‌شود بخارات بنزین با سرعت بیشتر به کندانسور منتقل شوند. انواع کمپرسورها شامل کمپرسورهای پیستونی، کمپرسورهای اسکرو (مارپیچی) و کمپرسورهای سانتریفیوژ است.

2. سیستم‌های جذب با کربن فعال

در این سیستم‌ها، بخارات هیدروکربنی توسط فیلترهای کربن فعال جذب می‌شوند. این فرآیند علاوه بر کاهش آلودگی هوا، به جداسازی ترکیبات مفید از بخارات کمک می‌کند.

3. سیستم‌های تقطیر تبریدی (Cryogenic Condensation Systems)

کندانسور، اواپراتور و شیر انبساط از جمله قطعات مورد نیاز در این سیستم هستند. در بین این قطعات کندانسور نقش کلیدی در میعان بخارات بنزین داراست. شیر انبساط نیز با کاهش فشار، شرایط مناسب برای تبخیر در اواپراتور فراهم می‌کند.

4. سیستم‌های احتراق (Flare Systems)

سیستم‌های احتراق در مواقعی که بازیافت بخارات امکان‌پذیر نباشد و یا حجم اضافی بخارات وجود داشته باشد، کاربرد دارند. این سیستم بخارات اضافی را به‌صورت کنترل‌شده میسوزاند و از انتشار آن‌ها به محیط جلوگیری می‌کنند.

نگهداری تجهیزات سیستم بازیافت بخارات بنزین در طرح کهاب

نگهداری صحیح تجهیزات سیستم بازیافت بخارات بنزین، نقش مهمی در عملکرد بهینه، کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش طول عمر تجهیزات دارد. بنابراین انجام سرویس‌های منظم و رعایت دستورالعمل‌های تعمیر و نگهداری، از خرابی سیستم و کاهش بهره‌وری جلوگیری می‌کند.

هزینه‌های نگهداری تجهیزات طرح کهاب

نمی‌توان هزینه دقیق و مشخصی برآورد کرد، هزینه‌های نگهداری به عوامل متعددی مانند نوع تجهیزات، مقیاس جایگاه سوخت و شرایط عملیاتی بستگی دارد. اما با توجه به داده‌های موجود تا سال ۱۴۰۳، برآوردهایی ارائه شده است.

براساس آمار، نصب تجهیزات طرح کهاب برای هر جایگاه سوخت بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان هزینه داشته و عمر مفید این تجهیزات حدود ۱۰ سال است.