امروزه با افزایش نگرانی‌ها دررابطه با آلودگی هوا و هدررفت منابع انرژی، طرح‌های نوآورانه‌ای برای مقابله با این چالش‌ها معرفی شده‌اند. یکی از آنها، «طرح کهاب» است، که با هدف کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین طراحی شده است. در حالت عادی، هنگام تخلیه سوخت، بخارات بنزین از طریق شیر وانت به فضای جایگاه منتشر می‌شوند که این امر علاوه بر آلودگی هوا، خطر آتش‌سوزی را نیز افزایش می‌دهد. با اجرای استیج یک طرح کهاب، این بخارات به‌جای انتشار در محیط، به نفتکش بازگردانده و جمع‌آوری می‌شوند.
در این مقاله از شرکت کهاب گستران آیریک به‌طور ویژه به بررسی استیج یک طرح کهاب پرداخته و جزئیات اجرایی آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
مکانیزم عمل استیج یک طرح کهاب چگونه است؟
درهنگامی که تانکر حمل سوخت، بنزین را به مخازن زیرزمینی جایگاه پمپ بنزین تخلیه می‌کند، بنزین مایع به مخزن وارد می‌شود و به‌طور طبیعی، بخارات بنزین در فضای خالی مخزن تشکیل می‌شوند. با ورود بنزین مایع به مخزن، فشار بخارات موجود در مخزن افزایش می‌یابد. برای جلوگیری از تجمع فشار و انتشار بخارات سمی به هوا، این بخارات باید کنترل و هدایت شوند.
سپس بخارات تولید شده از طریق خط لوله برگشت بخار به تانکر حمل سوخت بازمی‌گردند. این خط لوله با اتصال مستقیم به تانکر، بخارات را از مخزن زیرزمینی مکیده و به تانکر منتقل می‌کند. در این مکانیزم از شیرهای یک‌طرفه استفاده می‌شود تا جریان بخار تنها به سمت تانکر باشد و از بازگشت بخار به مخزن جلوگیری کند. همچنین شیرهای تنظیم فشار از تجمع فشار بیش از حد در سیستم جلوگیری می‌کنند.
بخارات بنزین که به تانکر بازگشته‌اند، به‌واسطه شرایط دمایی و فشاری داخل تانکر میعان یافته و مجدداً به بنزین مایع تبدیل می‌شوند.
موارد تکمیلی در مکانیزم عمل استیج یک
سیستم تهویه جابجایی (Displacement Venting)
هنگامی که سوخت مایع به مخزن زیرزمینی اضافه می‌شود، حجم معادل آن به شکل بخار از مخزن خارج می‌شود. این بخارات به‌جای انتشار در هوا، از طریق سیستم تهویه جابجایی به تانکر سوخت بازمی‌گردند. این مکانیسم بر پایه تعادل فشار بین مخزن و تانکر کار می‌کند.
فناوری فشار مثبت و منفی
در مکانیزم از فشار مثبت و منفی برای هدایت بخارات استفاده می‌شود:
- فشار مثبت: در زمان تخلیه سوخت به مخزن، فشار مثبت ایجاد شده بخارات را به سمت تانکر هدایت می‌کند.
- فشار منفی: هنگامی که سوخت از مخزن برداشت می‌شود، فشار منفی ایجاد شده، بخارات را از تانکر به مخزن برمی‌گرداند تا از ورود هوا به مخزن جلوگیری شود.
سیستم آب‌بندی بخارات (Vapor Sealing):
جهت جلوگیری از نشت بخارات بنزین به محیط، از واشرها و آب‌بندهای خاصی در اتصالات و دریچه‌های مخزن و تانکر استفاده می‌شود. این سیستم باعث کاهش تبخیر ناخواسته و افزایش ایمنی می‌شود.
کنترل خودکار دریچه‌ها (Automatic Valves):
دریچه‌های خودکار بر اساس فشار و دمای سیستم به‌صورت خودکار باز و بسته می‌شوند. این کنترل هوشمند از نشت بخارات و بروز خطرات احتمالی جلوگیری می‌کند.
سیستم جمع‌آوری و بازگردانی میعانات (Condensate Recovery):
بخارات بنزین که در طول فرآیند به تانکر برمی‌گردند، ممکن است به‌صورت میعانات بنزینی در خطوط لوله تجمع یابند. در این حالت، از سیستم‌های جمع‌آوری میعانات استفاده می‌شود که این مایع را به مخزن اصلی بازمی‌گرداند.
تجهیزات مورد نیاز جهت اجرای استیج یک
جهت اجرای موفق استیج یک طرح کهاب، تجهیزات و زیرساخت‌های زیر ضروری است:
- لوله‌کشی و اتصالات مخصوص بخارات بنزین: ایجاد خطوط لوله جهت انتقال بخارات از مخازن به تانکرها با استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی و فشار، استفاده از اتصالاتی که امکان اتصال ایمن و سریع بین تانکر و مخزن را فراهم می‌کنند.
- شیرهای مخصوص و یک‌طرفه (Check Valves): نصب شیرهای یک‌طرفه و کنترل‌کننده فشار جهت مدیریت جریان بخار و جلوگیری از بازگشت آن.
- سیستم‌های مانیتورینگ: نصب حسگرها و دستگاه‌های نظارتی برای پایش مداوم فشار و دمای سیستم به‌منظور اطمینان از عملکرد بهینه.
استفاده از تجهیزات استاندارد و نگهداری منظم از آنها، باعث عملکرد بهینه استیج یک می‌شود و به صرفه‌جویی اقتصادی، افزایش ایمنی و حفظ محیط‌زیست کمک می‌کند. در همین راستا، شرکت کهاب گستران آیریک در تمام مراحل نصب و راه‌اندازی تجهیزات و موارد ایمنی همراه شما خواهد بود.
مزایای اجرای استیج یک
با اجرای صحیح این مرحله و بهره‌گیری از تجهیزات مناسب، می‌توانیم به بهبود کیفیت محیط زیست و بهره‌وری بیشتر در مصرف سوخت دست بیابیم. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
| کاهش آلودگی هوا با کاهش انتشار بخارات سمی | با جلوگیری از انتشار بخارات سمی بنزین به هوا، کیفیت هوای محیط بهبود می‌یابد و از بروز مشکلات تنفسی و بیماری‌های مرتبط کاسته می‌شود. |
| صرفه‌جویی اقتصادی | زمانی که بخارات جمع‌آوری‌شده به بنزین مایع تبدیل شده و مجدداً به چرخه مصرف بازمی‌گردند، این امر منجر به کاهش هدررفت سوخت و افزایش بهره‌وری اقتصادی می‌شود. |
| افزایش ایمنی با کاهش خطر اشتعال | با کاهش بخارات قابل اشتعال در محیط جایگاه‌های سوخت، خطر وقوع حوادث ناگوار مانند آتش‌سوزی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهیم. |
ملاحظات فنی و ایمنی stage1
از جمله نکاتی که باید موردتوجه قرار بگیرد نصب حسگرهایی جهت مانیتورینگ مداوم سیستم است تا در صورت وجود هرگونه نوسان غیرعادی، اقدامات لازم انجام شود.
تجهیزات و لوله‌ها باید از موادی ساخته شوند که در برابر خوردگی بخارات بنزین مقاوم باشند. استفاده از سیستم‌های تهویه و ایمنی، درصورت نشتی بخار یا افزایش خطر اشتعال نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
چالش‌ها و راهکارها در اجرای استیج یک
اجرای استیج یک طرح کهاب مانند هر طرح نوآورانه‌ای دیگری ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد که در ادامه به برخی از آنها و راهکارهای پیشنهادی اشاره می‌شود:
- هزینه‌های اولیه: نصب تجهیزات و زیرساخت‌های مورد نیاز ممکن است هزینه‌بر باشد. با این حال، با توجه به صرفه‌جویی‌های بلندمدت در مصرف سوخت و کاهش خسارات زیست‌محیطی، این سرمایه‌گذاری توجیه‌پذیر است.
- نیاز به آموزش: پرسنل جایگاه‌های سوخت باید با نحوه عملکرد و نگهداری از سیستم‌های جدید آشنا شوند. برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی می‌تواند به ارتقای دانش و مهارت آنها کمک کند.
- نگهداری و تعمیرات: جهت اطمینان از عملکرد مستمر و بهینه سیستم، برنامه‌های منظم نگهداری و بازرسی ضروری است. استفاده از تجهیزات با کیفیت و بهره‌گیری از تکنسین‌های مجرب می‌تواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند.