بخارات بنزین (VOC) یکی از آلاینده‌های اصلی هوا هستند که در جایگاه‌های سوخت به‌ویژه هنگام سوخت‌گیری، تبخیر و ذخیره‌سازی بنزین تولید می‌شوند. این بخارات علاوه بر تهدید مستقیم برای سلامت انسان، موجب آلودگی شدید هوا و افزایش گازهای گلخانه‌ای می‌شوند.
سیستم بازیافت بخارات بنزین (Gasoline Vapor Recovery) مجموعه‌ای از تجهیزات و فناوری‌هاست که با هدف جلوگیری از انتشار این بخارات به هوا، طراحی و اجرا می‌شود. در این مقاله با مفهوم بازیافت بخارات، روش‌ها، مزایا و کاربردهای آن آشنا می‌شویم.
بخارات بنزین چیست؟
بخارات بنزین ترکیبی از هیدروکربن‌های فرار مانند بنزن، تولوئن و زایلن هستند که در دمای محیط به‌سرعت تبخیر می‌شوند. این ترکیبات به‌دلیل سبک بودن و قدرت نفوذ بالا، به‌راحتی وارد بدن انسان شده و آسیب‌های تنفسی، عصبی و حتی سرطان‌زا ایجاد می‌کنند.
چرا باید بخارات بنزین را بازیافت کرد؟
- جلوگیری از اتلاف سوخت
- کاهش خطرات سلامتی برای کارکنان جایگاه و مشتریان
- کنترل آلودگی هوا
- کاهش خطر آتش‌سوزی و انفجار
- انطباق با استانداردهای محیط زیستی
روش‌های بازیافت بخارات بنزین
۱. سیستم مرحله اول (Stage I Recovery)
در استیج یک طرح کهاب، بخارات تولید شده هنگام تحویل سوخت به مخزن جایگاه، از طریق شیلنگ‌های مخصوص به مخزن تانکر بازمی‌گردد و از انتشار آن‌ها به محیط جلوگیری می‌شود.
۲. سیستم مرحله دوم (Stage II Recovery)
در مرحله دوم، بخارات ایجادشده هنگام سوخت‌گیری خودرو توسط نازل‌های مخصوص مکش شده و به مخزن زیرزمینی برمی‌گردد. این سیستم در دهه‌های گذشته در کشورهای اروپایی و آمریکا بسیار رایج بوده است.
۳. سیستم مرحله سوم (Stage III / VRU)
در این سیستم که به‌صورت پیشرفته‌تر اجرا می‌شود، بخارات ذخیره‌شده توسط واحد بازیافت بخار (Vapor Recovery Unit) جمع‌آوری و از طریق تقطیر، تراکم یا جذب، مجدداً به سوخت مایع تبدیل می‌شود.
مزایای استفاده از سیستم‌های بازیافت بخار
- کاهش مصرف واقعی بنزین (تا چند درصد)
- افزایش ایمنی جایگاه‌ها
- صرفه‌جویی اقتصادی در بلندمدت
- جلوگیری از تخریب محیط زیست
- امکان دریافت مجوزهای قانونی آسان‌تر
برای آشنایی بیشتر با مزایای اجرای طرح کهاب روی لینک کلیک کنید.
وضعیت اجرای بازیافت بخارات در ایران
در ایران، اجرای طرح کهاب (کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین) توسط شرکت‌های مهندسی مانند “کهاب گستران آیریک” در برخی جایگاه‌های سوخت انجام شده است. این طرح در سه مرحله قابل اجراست و به‌تدریج جایگاه‌ها ملزم به پیاده‌سازی آن می‌شوند.
اگر به‌دنبال خرید یا مشاوره برای تهیه تجهیزات بازیافت بخارات هستید، لطفاً به صفحه مخصوص خرید دستگاه بخار بنزین مراجعه کنید.
جمع‌بندی
بازیافت بخارات بنزین، راهکاری علمی و ضروری برای کنترل آلودگی هوا، افزایش ایمنی و حفظ منابع سوخت است. اجرای این سیستم‌ها در جایگاه‌های سوخت، گامی مؤثر در جهت توسعه پایدار و مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی به‌شمار می‌رود.
برای آشنایی بیشتر با مراحل اجرایی و تجهیزات طرح کهاب، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «طرح کهاب چیست؟» را مطالعه کنید